محدثه شوشتری | شهرآرانیوز؛ هرطورشده خودشان را میان شمشادهای وسط بزرگ‌راه یا بولوارها جای می‌دهند؛ پشت شمشادها جایی برای خواب، مصرف مواد، استراحت، غذا خوردن و در یک‌کلام جایی برای زندگی‌شان می‌شود. گاهی پایان زندگی هم در همین میانه برایشان رقم می‌خورد؛ مرگ و زندگی، وسط بزرگ‌راه.
به استناد آمارهایی که پلیس راهور از تعداد جان‌باختگان عابر پیاده در بزرگ‌راه‌ها به خبرنگار ما اعلام می‌کند، معتادان بولوارخواب در صدر کشته‌ها هستند. برای این معتادان مرگ با دز بالای مصرف مواد، ماندن در سرما، بیماری درمان‌نشده و حتی گرسنگی، مرگی عجیب و دور از ذهن نیست، اما مرگ با تصادف هرچه باشد، ناگهانی است.
راه یکی از نقاط پرحادثه در تصادفات معتادان بولوارخواب مشهد را در پیش می‌گیریم. بزرگ‌راه بابانظر در حوالی بازار ملل، نشانی همین نقطه پرحادثه و یکی از اجتماعات معتادان متجاهر است که دقایقی به نظاره ترددشان در این نقطه از بزرگ‌راه صدمتری می‌نشینیم. بولوارخواب‌ها خودشان را بی‌هوا میان ماشین‌هایی می‌اندازند که با سرعت در حال عبور هستند.
بیشترشان مدعی‌اند که فوت‌وفن عبور از عرض بزرگ‌راه صدمتری را خوب بلدند و به یک‌چشم‌برهم‌زدن خودشان را از این‌طرف بزرگ‌راه به آن طرف می‌رسانند. سؤالمان از اینکه ترسی از عبور ناگهانی از صدمتری ندارید، با سؤال پاسخ داده می‌شود. مگر شما مأمورید؟ ما فقط از مأمورها می‌ترسیم که این نزدیک شب عیدی دوباره جمعمان کنند و ببرند کمپ اجباری، وگرنه رد شدن از صدمتری که ترس ندارد.
ناشی نیستیم. مگر منگ بزنیم و تصادف کنیم
کنار دو نیرویی که از کارشناسان حوزه حمل‌ونقل و در حال انجام پژوهشی با عنوان «سهم معتادان متجاهر در تصادفات بزرگراهی» هستند، میان بولوارخواب‌ها می‌رویم. با گفته‌های پژوهشگر طرح که هدف آن‌ها بررسی تصادفات عابران پیاده بزرگراهی است، خیال معتادانی که در این نقطه از بزرگ‌راه پاتوقشان است، جمع می‌شود. دو نفرشان همان‌طور نشسته خوابیده‌اند. مثل یک‌مشت جمع شده‌اند میان شمشادها و اصلا متوجه حضور ما نمی‌شوند.
سه نفر دیگرشان از آن طرف بولوار خودشان را پشت شمشادها می‌رسانند. یکی از بولوارخواب‌ها خودش را تحصیل‌کرده و اهل درس و دانشگاه معرفی می‌کند و شروع می‌کند به توجیه‌های مسیر زندگی‌اش؛ اینکه اگر معتاد و بی‌خانمان میان بزرگ‌راه‌ها شده، اول تقصیر پدرش بوده است که او را تحت‌فشار برای هر مسئله‌ای در زندگی گذاشته و بعد از آن تقصیر زنش که یک سال بعد از زندگی از او جدا شده است.
توجیه پشت توجیه می‌آورد و مخلص کلام رو به یکی از کارشناسان حوزه حمل‌ونقل می‌گوید: «داداش ما را این‌طور نبین. ما خودمان دانشگاه رفته‌ایم. الان هم بگو از تصادف معتادها چه می‌خواهید تا بگویم.»
پرس‌وجوی مشخص ما درباره تصادفات معتادان بولوارخواب در بزرگ‌راه‌های مشهد است. معتاد بولوارخوابی که خودش را تحصیل‌کرده و دانشگاهی می‌خواند، شروع به گفتن از تصادفاتی می‌کند که در همین نقطه از صدمتری دیده‌است.
می‌گوید: علیرضا زیر چرخ یک وانت‌پیکان له شد. تا بالای سرش رسیدیم، تمام کرده بود. سرش منگ زده بود وگرنه به‌اندازه موهای سرش از صدمتری رد شده بود. کلا اگر منگ نزنیم، تصادف نمی‌کنیم. این‌همه از صدمتری رد شده‌ایم. ناشی که نیستیم.
جان سالم به‌دربردن شانسی
یک نفر دیگرشان با صدایی خش‌دار که به‌زور می‌خواهد چندجمله‌ای را بر زبان بیاورد، وسط حرف‌های رفیقش می‌گوید: «حالا از صدمتری رد می‌شویم، ماشین زد که زد. فوقش می‌میریم. راحت می‌شویم. اصلا مگر مرده و زنده ما برای کسی فرقی دارد. تصادف کردیم و مردیم، کسی دنبال جنازه ما هم نمی‌آید.»
یک نفرشان تازه از راه می‌رسد. تا بحث تصادف و رد شدن از صدمتری را می‌شنود، شروع به توصیه‌های عجیب‌وغریب برای رد شدن از عرض بزرگ‌راه و جان سالم به‌دربردن می‌کند.
با اشاره دست به وسط بزرگ‌راه می‌گوید: «دستمال دور گردن یا دستت را تکان بدهی، راننده سرعتش را کم می‌کند. کنار دوچرخه یا موتورسوار هم رد شدن، راحت‌تر است. درهرحال باید شانس داشته باشی تا جان سالم به در ببری.»
تنها یک نفرشان هول عجیبی از ویراژ ماشین‌ها بیخ گوشش در وسط صدمتری دارد. یک ماه پیش یکی از معتادان وسط صدمتری طوری زیر چرخ‌های ماشین رفته بود که جنازه‌اش شناسایی‌پذیر نبود. توصیف وحشتناکی از صحنه تصادف بر زبان می‌آورد: «جنازه محسن را باید با کاردک از کف زمین جمع می‌کردند؛ مغزش به کف آسفالت چسبیده بود و صورتش مثل گوشت چرخ‌کرده شده بود. یک شبانه‌روز بود که محسن جنس پیدا نکرده بود و خماری کار دستش داد وگرنه بار اولش نبود که از صدمتری رد می‌شد.»
مثل اجل معلق خودشان را جلوی ماشین‌ها می‌اندازند
پرس‌وجو تمام می‌شود و می‌خواهیم از وسط بزرگ‌راه به آن طرف عبور کنیم. ۱۰دقیقه بیشتر زمان می‌گذرد، اما با وسواس چشم می‌کشیم به فاصله دورتر که شاید برای لحظه‌ای بزرگ‌راه خلوت‌تر شود. یکی از معتادان کارتن‌خواب از آن طرف صدمتری مثل اجل معلق خودش را جلوی ماشین‌ها می‌اندازد و بدون هراس از ماشین‌هایی که با سرعت برق و باد به او نزدیک می‌شوند، از صدمتری رد می‌شود.
بوق ممتد یک کامیون و چندسواری هم‌زمان بلند می‌شود. خطر از بیخ گوش عابر معتاد و رانندگانی که نه خلاف می‌رفتند و نه بی‌توجه به قوانین راهنمایی‌ورانندگی بودند، می‌گذرد. شاید در کمتر از صدم ثانیه‌ای یک راننده بدون اینکه مقصر باشد عامل جان‌باختن یک عابر می‌شد و در طرف دیگر ماجرا زندگی یک بولوارخواب ناگهان به آخر می‌رسید.
اجتماع معتادان وسط بزرگ‌راه‌ها؛ عامل افزایش تصادفات
معضل تصادفات عابران بزرگراهی را که معتادان متجاهرش در صدر کشته‌ها هستند از پلیس، بهزیستی و شهرداری پیگیری می‌کنیم. ابتدا معضل تصادفات معتادان متجاهر در بزرگ‌راه‌ها و بولوارها را با رئیس پلیس راهور خراسان‌رضوی در میان می‌گذاریم.
سرهنگ حمیدرضا دهنوی با اشاره به آمارهای تصادفات در ۱۰ماه امسال توضیح می‌دهد: عابران پیاده بیشترین جان‌باختگان تصادفات در مشهد هستند، به‌طوری‌که ۵۸درصد کشته‌ها را شامل می‌شوند. از این ۵۸درصد، بیش از ۱۳درصد فقط شامل معتادان متجاهر می‌شود.
این ۱۳درصد آماری است که ما از طریق پزشکی قانونی احصا کردیم و حتی ممکن است تعداد جان‌باختگان عابر پیاده که جزو معتادان متجاهر باشند، بیشتر از این آمار هم باشد.
به گفته وی، مشهد بیش از ۱۰۰کیلومتر بزرگ‌راه درون‌شهری دارد که برخی از نقاط این بزرگ‌راه محل اجتماع معتادان متجاهر است. معتادان در آیلند وسط بزرگ‌راه‌ها بیتوته می‌کنند و همین مسئله یکی از نکاتی است که سبب شده است آمار جان‌باختگان عابر پیاده در مشهد بالا باشد.
رئیس پلیس راهور خراسان‌رضوی با اشاره به‌ضرورت سامان‌دهی معتادان متجاهر از وسط بزرگ‌راه‌ها و بولوارها، تصریح می‌کند: مشهد یک شهر زائرپذیر است. خیلی از خودروهای پلاک غیربومی وارد بزرگ‌راه‌های مشهد می‌شوند ضرورت دارد که بحث جمع‌آوری و سامان‌دهی معتادان متجاهر بیش‌ازپیش دنبال شود.
علت تصادف: نشئگی یا خماری
در برخی از تصادفات عابران پیاده در بولوارها و بزرگ‌راه‌های مشهد این مسئله هم مطرح می‌شود که، چون نقاط حادثه‌خیز بوده و رفع نشده، تصادف صورت‌گرفته است. به‌همین‌منظور این بحث را از مدیرکل هماهنگی و نظارت بر حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری مشهد نیز پیگیری می‌کنیم.
دکتر سید مهدی امامی میبدی با تأکید بر اینکه نقاط حادثه‌خیز در بزرگ‌راه‌های مشهد از جمله بزرگ‌راه بابا نظر (صدمتری) به‌طور مستمر شناسایی و رفع می‌شوند، می‌گوید: معضل افزایش تصادفات عابران پیاده در بزرگ‌راه‌های مشهد ناشی از حادثه‌خیز بودن یا نبودن نیست، بلکه به‌واسطه تردد معتادان متجاهر در وسط بزرگ‌راه‌ها، آمار جان‌باختگان تصادفات عابر پیاده در این نقاط افزایش داشته است.
به‌طورنمونه جلوی بازار ملل که اشاره کردید بازدید داشتید، همه نقاط حادثه‌خیز را شناسایی و رفع کردیم، اما بازهم ۵معتاد متجاهر فقط در مدت همین چندماه گذشته در عبورومرور از همین نقطه در تصادفات جان باخته‌اند؛ لذا تا زمانی که مشکل تردد معتادان متجاهر در وسط بزرگ‌راه‌ها باشد، آمار جان‌باختگان تصادفات عابر پیاده در مشهد بالا خواهد بود.
وی با بیان اینکه تقریبا نیمی از جان‌باختن در تصادفات مشهد در معابر بزرگراهی است، اظهار می‌کند: متأسفانه نشئگی یا خماری علت تصادف معتادان بولوارخواب است. وقتی که خمار هستند به‌نوعی حواسشان در حین تردد در وسط بزرگ‌راه جمع نیست و تمرکز کافی ندارند و حتی وقتی که نشئه هستند از حالت سرخوشی بی‌هوا خودشان را وسط بزرگ‌راه می‌اندازند.
معاون امور پیشگیری بهزیستی خراسان‌رضوی: نیکوکاران برای سامان‌دهی معتادان متجاهر دست به کار شوند
ازآنجایی‌که سازمان بهزیستی جزو متولیان در بحث سامان‌دهی معتادان متجاهر است، معضل بیتوته کردن معتادان متجاهر مشهد در وسط آیلند بزرگ‌راه‌ها و بولوارها را با معاون امور پیشگیری بهزیستی خراسان‌رضوی نیز در میان می‌گذاریم.
غلامحسین دلبری در گفتگو با خبرنگار ما می‌گوید: هم مردم مطالبه جمع‌آوری و سامان‌دهی معتادان متجاهر را از نقاط مختلف شهر دارند و هم به دلیل وجود بارگاه رضوی و تردد زائران و مسافران در مشهد، جمع‌آوری معتادان پرخطر و متجاهر ضرورت دارد؛ لذا در جلسات اخیر بین‌دستگاهی مقرر شد که در آستانه نوروز، در شهر مشهد، به‌ویژه بزرگ‌راه‌ها برای سامان‌دهی معتادان متجاهر اقدام کنیم.
به گفته وی، طبق مصوبه شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر، بهزیستی بحث بستری و نگهداری معتادان متجاهر در کمپ‌های اجباری را بر عهده دارد که اکنون ۳هزار و ۳۰۰معتاد متجاهر را در این مراکز سامان‌دهی کرده‌ایم. همچنین قرار است تا هفته آینده یک مرکز جدید نگهداری از معتادان متجاهر و کارتن‌خواب را با ظرفیت ۲۰۰نفر راه‌اندازی کنیم؛ بنابراین برای ۲۰۰معتاد دیگر نیز پذیرش خواهیم داشت که همین تعداد نیز وقتی از شهر و نقاط حساس مشهد مانند اطراف حرم، بزرگ‌راه‌ها و بولوارها جمع‌آوری شوند، تعداد شایان‌ملاحظه‌ای است.
۱۵۰نفر ظرفیت دیگر نیز می‌توانیم در بین سایر مراکز برای پذیرش معتادان متجاهر در آستانه نوروز جا باز کنیم که در مجموع مسئولیت سامان‌دهی ۳هزار و ۷۰۰معتاد کارتن‌خواب در شهر را بر عهده بگیریم.
با سامان‌دهی ۳هزار و ۷۰۰معتاد از سوی بهزیستی بازهم نیمی از معتادان متجاهری که گفته می‌شود در مشهد وجود دارد رها می‌مانند. برای باقی‌مانده معتادان چه باید کرد؟ معاون امور پیشگیری بهزیستی خراسان‌رضوی پاسخ می‌دهد: متأسفانه بهزیستی، شهرداری، دستگاه قضایی و پلیس در کنار شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر به‌تنهایی نمی‌توانند معضل سامان‌دهی معتادان متجاهر را به دوش بکشند.
این مسئله نیازمند همراهی همه دستگاه‌های اجرایی است. اینکه فقط معتادان متجاهر را از شهر جمع و در مراکز ترک اعتیاد چند ماه نگهداری کنیم و بدون توانمندسازی آن‌ها را رها کنیم، دوباره فرد معتاد به همان پاتوق و نقاط تردد قبلی‌اش بازمی‌گردد. این راهکار فقط پاک‌کردن صورت‌مسئله است.
دلبری با بین اینکه باید موضوع توانمندسازی و بازگرداندن معتادان متجاهر بعد از ترک اعتیاد به جامعه و کانون خانواده موردتوجه قرار گیرد، تأکید می‌کند: ما از خیران تقاضا داریم که در حوزه سامان‌دهی معتادان متجاهر و بازگشت آنان به جامعه و کانون خانواده نیز کمک و یاری خود را دریغ نکنند، زیرا وقتی برای خیران اسم معتادان را می‌آوریم، حاضر به کمک مالی نیستند؛ درصورتی‌که واقعا نجات یک فرد معتاد، نجات یک خانواده و در مرحله بعد نجات‌بخش بزرگ‌تری از یک جامعه است.
معاون امور پیشگیری بهزیستی خراسان‌رضوی از دیگر مشکلات در زمینه سامان‌دهی و توانمندسازی معتادان متجاهر را بحث تأمین بودجه برمی‌شمارد و می‌افزاید: ازآنجاکه خیلی از مراکز نگهداری آسیب‌دیدگان اجتماعی با مشارکت بخش خصوصی اداره می‌شود، متأسفانه بخش زیادی از مطالبات این مراکز همچنان باقی‌مانده است؛ لذا برای تخصیص اعتبار نیز در بحث سامان‌دهی معتادان متجاهر باید توجه بیشتری وجود داشته باشد.
نظر شما